Nahl-67: “Üzüm ve hurma meyvelerinden sarhoşluk ve güzel rızık elde edersiniz. Şüphesiz bunda aklını kullanan halk için, bir ayet vardır.”
Bu ayet bilgi veren bir ayettir. Hüküm ayeti değildir. Yasak veya teşvik yoktur.
Nesh, sadece hüküm ayetlerinde aranır. Hüküm ayetlerinde aranansa; yap-yapma, haram-helal, günah-sevap ilişkisidir.
Oysa yukardaki ayette bunlardan bahsetmediği gibi aynı nimetlerden pekmez, şerbet gibi temiz gıdalar elde edilebilirken şarap vb içkinin de elde edilebildiğinden bahsetmekte, aynı besinlerden birbirine zıt çıktılar alınabileceğine ve düşünmeye teşvik etmektedir.
Bakara-219: “Sana hamr1 ve kumarı soruyorlar. De ki: “Her ikisinde insanlar için büyük günah(اِثْمٌ)2 ve fayda vardır. Günahları faydalarından daha büyüktür….”
1-Hamr; zihni bulandıran, söylediğini ve yaptığını değerlendiremez hale getiren katı, sıvı her nesnedir.
2-Günah(اِثْمٌ), Araf-33. ayette mutlak haram kabul edilenler arasında sayılmıştır. Yani her haram günah, her günah haramdır.
İşte bu ayet, hüküm ayetidir.
Dolayısıyla hamr ve şans oyunları; hem günah hem de haram olarak çifte yasaklanmıştır.
Günahın açıkça haram edildiği Araf-33. ayete de bakalım;
Araf-33: “De ki: “Rabbim kesinlikle fuhuşların1(الْفَوَاحِشَ) açık veya gizli olanını, günahı, haksız yere saldırmayı, kendisine herhangi bir yetki indirmediği şeyleri Allah’a ortak koşmanızı ve Allah adına bilmediğiniz şeyler söylemenizi haram kılmıştır.”
1- Çirkin veya kötü iş
Nisa-43: “Ey iman edenler! Sarhoşken ne dediğinizi bilseniz bile namaza(es-salat) yaklaşmayın…. Kuşkusuz Allah affeden ve bağışlayandır.”
Bu içki ile konulmuş ikinci haramdır.
Bu ayetin maksadı, sarhoş kimsenin ibadet edemeyeceğini bildirmektir.
Kişi içki içerek harama el uzatıp günah işlemiş olabilir. Günahkar olması onun bir daha namaz kılamayacağı anlamına gelmez. Ayette kişiden, namaz kılacaksa iyice kendine gelmesi istenir.
Bu ayet, sarhoşluğa veya sarhoşluğa neden olan nesnelere zımni izin vermiştir, dolayısıyla nesh vardır, iddiası yanlıştır.
Eğer ayet sarhoşken de namaz kılmaya izin vermiş olsaydı, hamr hükmü o zaman iptal edilmiş olurdu.
İnsan hamr günahına düşmezse de, mutlaka başka bir günaha karışacaktır. İnsan için günahsızlık imkansızdır.
Bunu bilen Allah’ın, ayetin sonunda affedici ve bağışlayıcı olduğunu belirtmesiyse hiç sebepsiz değildir.
Maide-90: “Ey inananlar! Hamr, kumar, dikili taşlar ve şans okları şeytan eylemi pisliktir. Bunlardan uzaklaşın ki kurtuluşa eresiniz.”
Hamr’ın üçüncü kez haram olduğu vurgulanmıştır.
Bu kez yanına kumar, dikili taşlar ve şans okları da eklenmiş ve şeytan eylemleri olarak ilişkilendirilmiştir.
Haram tekrarının yapılması; tedrici yani aşama aşama haram kılınmasına delil değildir. Delil olacaksa eğer, bu farklı konulu tekrar eden ayetler içinde geçerli olmalıdır. Ama öyle bir ilişki söz konusu yoktur.
Örneğin; Allah’ın haram gıdaları birçok ayette tekrar etmesi nasıl normalse, hamr haramının tekrar edilmesi de o derece normaldir.
Tedrici bir yasaklama iddiası varsa eğer, bu Kur’ani değil rivayetlere dayalı bir iddiadır.
Özetle hamr ayetleri arasında ne zıtlık vardır ne de nasih mensuh ilişkisi vardır.
Bir takipçimizin şu soruları üzerine çalışmama ekleme yapmak mecburiyetinde hissettim kendimi;
Soru-1: İçki hem günah hem yararı var ama günahları yararlarından daha fazla, haram olmasına vesile olan nedir?
Ayette haram olan hamr’dır
Hamr: zihni bulandıran, söylediğini ve yaptığını değerlendiremez hale getiren katı, sıvı HER NESNEDİR.
Takipçimiz özellikle içki hakkında sorduğu için, içki üzerinden cevap vereceğim.
İçki, içeni sarhoş eden içecektir.
İçkininin haram olmasına neden olan içindeki etil alkoldur.
Aslında Allah’ın haram ettiği, içmek suretiyle vücuda alınan ve sarhoş edici olan etil alkoldur. Etil alkolu veya benzerini sıvıdan çıkarın, o artık içki olarak tanımlanmaz.
Burada zihinlerde yaşanan, tanım karmaşasıdır.
İçki haramdır dendiğinde, içkinin içinde olan ve sarhoşluk veren etil akol haramdır denir. Bugün etil alkol olur yarın başka isimde bir nesne, fark etmez.
Fakat odaklar, etil alkolden içkiye kaydığında etil alkolün değil içkinin faydası ve zararını tartışılır hale gelmektedir.
İşte bu muhakeme zincirinin başında yapılan, gözden kaçan küçük ama önemli bir hatadır.
Ayete göre tartışılması gereken; etil alkolun faydası ve günahıdır, içkinin yararına rağmen günahı değil,
Yukardaki izahımız; takipçimizin sorusunda da görülen mantık hatasına cevaptır.
Soru-2: Yararlı olan nedir?
Soruyu şu şekilde düzeltiyorum: “(İçkinin değil) ama etil alkolun yararı nedir?”
Etil alkolun ayette işaret edilen faydalarını inceleyelim;
Etil alkol içilmediğinde, kişiyi iradesi ile sarhoş etme özelliği artık olmadığından haram hükmünden çıkar.
Hatta bu durumda faydaları öne çıkar. Örneğin etil alkol;
Kozmetik, gıda, kimya, ilaç ve ecza sektöründe, temizlik endüstrisinde yüzeylerin ve eşyaların temizlenmesinde ayrıca, el antiseptikleri ve tıbbi mendillerde, aroma ve tat verici takviye ürünlerde, vitaminlerde, kozmetikte özellikle saç spreyi, oje, şampuan, sabun, deterjan, oda spreyi ve cilt losyonlarında antiseptik, antimikrobiyal ve dezenfektan olarak kullanılır.
Etil alkolü bu şekillerde kullanmak haram değildir. Aksine bu şekilde kullanımı insanlığa bir dereceye kadar hizmettir.
Ama dikkat edilmesi gereken, etil alkolün hiçbirinde içilerek sarhoş etmesinin söz konusu olmamasıdır.
Hastalık tedavisinde ilaç kullanmakta helaldir.
Fakat içinde uyuşturucu niteliği olan etkenlerden oluşan ama tedavi için gerekli ilaçların, tedavi dışında kişinin iradesiyle zihnini bulandırmak için etken maddeleri ayırarak kullanması artık o kişi için haramdır. Çünkü maksadı değişmiştir. Genellikle uyuşturucu bağımlılarının seçtiği yollardan biridir.
Bu arada hamrı sadece içki veya alkol ile sınırlandırmaksa kasıtla yapılan hatalardan biridir.
Soru-3: İçkiyi haram yapan şey nedir?
İçkinin haram olmasının nedeni, içinde sarhoşluğa neden olan nesnelerden biri olan etil alkolü bulundurmasıdır.
Etil alkolu kullanarak yaptığınız her içecek haramdır.
Çünkü hepsi istisnasız sarhoş edicidir.
Soru-4: İçkiyi faydalı yapan nedir?
İçki faydalı değildir.
Bir likite, içki vasfı kazandıran etil alkoldür ve etil alkolün faydaları vardır.
2. cevabımda etil alkolün kısmi bazı faydalarından bahsettim.
Soru-5: Haram yapan şeyden kaçınmak, faydası olan şeyi yapmak yanlış mıdır?
Haramdan kaçınmak zaten Allah’ın emridir.
Bu soru, cevaplarımın başında bahsettiğim mantık hatasının sordurduğu önemli bir sorudur.
Tekrar cevap verelim;
Fakat ayetteki odaklar etil alkolden içkiye kaydığında etil alkolün değil, içkinin faydası ve zararını tartışılır hale gelmektedir.
İçkinin kişiye zerre faydası yoktur.
Faydası olduğu sanılan etkilerin bireysel, ailesel ve toplumsal yan etkileri üzerinde kelam etmeyi bile laf israfı kabul ederim.
İçki içerek içindeki etil alkolün faydalarından istifade ettiğini iddia edenlere gelince, buyursunlar içmeye devam etsinler.
Ayet hükümleri oldukça açık.
Allah’ın ayetleri ancak onları kendine rehber edinmek isteyenler içindir.
Diğerleri içinse sadece lafı güzaftır.