Kullanılan bir harfi cerrin, fiilden bağımsız olarak kullanılıp kullanılmadığına dikkat edilmelidir. Eğer harfi cerri alan fiil ise, o fiil yeni bir anlam kazanabilir. Kazandığı bu yeni anlam dikkate alınarak meal edilmelidir. Bu bilgi ayrı biz yazımızın konusudur.
Diğer önemli bilgimiz ise; bir harfi cerrin fiilden bağımsız olması durumunda, kendisinden sonra gelen ve “وَ” bağlacı ile bağlanan sonraki kelimelere aynı şekilde etki ettiğidir. Bu bilginin eksikliği, ayetlerden hüküm çıkarırken yanlış hüküm çıkarılmasına neden olabileceğinden oldukça önemlidir.
Bu bilginin Kur’andan uygulanmasına, Allah’a iman ve inkardan bahseden ayetleri örnek verebiliriz. İlgili bir ayeti inceleyelim;
اٰمِنُوا fiili بِا harfi cerrini aldığında “-e iman etmek”; كَفَرُ fiili بِا harfi cerrini aldığında “-i inkar etmek” anlamını alır.
Nisa-136: “Ey iman edenler! Allah‘a, rasulune ve rasulune indirdiği Kitaba ve daha önce indirdiği her kitaba inanın. Kim Allah‘ı, meleklerini, kitaplarını, elçilerini ve ahiret gününü inkar ederse derin bir sapkınlığa düşmüştür.”
Nisa-136: يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اٰمِنُوا بِاللّٰهِ وَرَسُولِه۪ وَالْكِتَابِ الَّذ۪ي نَزَّلَ عَلٰى رَسُولِه۪ وَالْكِتَابِ الَّذ۪ٓي اَنْزَلَ مِنْ قَبْلُۜ “
Gördüğünüz üzere ayetin boyalı kısmında iman etmekten, diğer kısmında inkar etmekten bahseder.
İlk kısmında kimlere iman edileceğinden bahsederken;
- Allah‘a,
- rasulune
- rasulune indirdiği Kitaba
- daha önce indirdiği her kitaba
Diğer kısmında kimlerin inkar edildiğinden bahseder;
- Allah‘ı,
- meleklerini,
- kitaplarını,
- elçilerini
- ahiret gününü
Kırmızı ile işaretlediğim anlamları, sadece بِ harfi cerri vermiştir.
Düz mantık ile her birinin başından بِ harfi cerri olması gerekir, denilebilir.
Fakat بِ harfi cerri, her birsinin başına ayrı ayrı değil fiilden sonraki ilk ismin başına yazılmıştır.
Buna rağmen وَ ile bağlanmış olan her bir kelime ondan etkilenmiş ve onun anlamını almıştır.