اِقْرَأْ=Ikra kelimesinin kök anlamına birlikte bakalım. Bu kelimenin kökü;
Kaf-Ra-Elif: okumak; derlemek, biriktirmek, yığmak, biriktirip dağıtmak; anlatmak, açıklamak, izah etmek, nakletmek; araştırmak, soruşturmak, incelemek anlamlarına gelir.
Ikra, sözcük anlamı olarak esasen “bir şeyleri biriktirip onu dağıtmak, başka yerlere nakletmek” demektir.
Allah’ın kulları arasından seçtiği bir kulunu RASUL olarak görevlendirdiğinde, o kişiye vahyedeceği ayetleri NE YAPACAĞINI yani GÖREVİNİN NE OLDUĞUNU BİLDİRMESİ çok mantıklıdır.
Allah’ın Muhammed’e rasulluk vazifesini verdiğinde ona ilk vahyettiği ayetin, onun görev tanımı olması mantıklı olduğundan ve;
Kur’ana göre rasulun görevi; aldığı vahyi aynen, değişiklik yapmadan ve gizlemeden, hatasız bildirmek, nakletmek olduğundan, sonraki ayetleri de dikkate aldığımda, ilk ayetin “Duyurmak, nakletmek” olarak meal edilmesini daha doğru bulanlardanım. Rasulun görevinin sadece duyurmak, bildirmek, tebliğ etmek olduğunu bildiren bazı ayetleri sizlerle paylaşıyorum;
Maide-67:“Ey Elçi! Rabbinden sana indirileni DUYUR. Eğer bunu yapmazsan, O’nun mesajını duyurmamış olursun. Allah seni insanlardan korur. Şüphesiz Allah kafirler toplumu doğru yola iletmez.”
Yani Resul Allah’ın vahyini ileten kişidir. Bu görev tanımı önceki elçiler için de aynısı geçerlidir.
Yasin-17:” Biz açıkça DUYURMAKTAN başka bir şey ile yükümlü değiliz.”
Nahl-35:“…. elçilere, açık açık DUYURMAKTAN başka ne düşer?”
Maide-92:“Allah’a itaat ediniz, elçiye itaat ediniz ve kaçınınız. Eğer yüz çevirecek olursanız biliniz ki, elçimize düşen ancak açıkça TEBLİĞDİR/DUYURMAKTIR.“
Teğabun-12:“Allah’a itaat ediniz, elçiye de itaat ediniz. Eğer yüz çevirirseniz, elçimize düşen ancak apaçık bir TEBLİĞDİR/DUYURMAKTIR.“
Nur-54:“Allah’a itaat ediniz, elçiye de itaat ediniz. Eğer yüz çevirirseniz (bilin ki), elçi ancak kendine yüklenen görevden, siz de size yüklenen görevden sorumlusunuz. Eğer ona itaat ederseniz, doğru yolu bulursunuz. Elçinin üzerine apaçık bir TEBLİĞDEN/DUYURMAKTAN başka bir şey düşmez.”
Bu durumda rasule ilk gelen ayetin “Ikra=duyur, aldığın gibi naklet” olmasıysa çok anlamlıdır.
Bu ayeti, İslam’ın bilgiye verdiği değeri örneklemek için konu edinmek; “İslam’ın ilk emri okudur” türü bir tanımlamaya ben de katılamıyorum. Ayet, okumanın öneminden değil, vahyin insanlara duyurulmasından söz etmektedir, kanaatindeyim.
Henüz ortada okunacak bir metin olmadığına göre, okumaktan söz etmek de zaten doğru değildir.
Alak suresinin ilk 3 ayetinden ve Rabbin ilk vahyi ve ilk sözü olan “Ikra” kelimesinden bu bağlamda ne anladığımı sizlerle paylaşmak istiyorum.
Alak-1: “DUYUR, Yaratan Rabbinin adıyla .”
(Şimdi ve şu andan itibaren sana Kitapta vahyedilen tüm ayetleri, seni yaratan Rabbinin adıyla duyur.)
Alak-2:” Her insanı alaktan yarattı.”
(Rabbinin, doğrudan muhatab aldığı insanı alaktan yarattığını duyur)
Alak-3:“Duyur, senin Rabbin en büyük kerem sahibidir.”
(Ve Rabbinin, en büyük kerem sahibi olduğunu duyur)
Teşekkürler