İsra-13. ayetin yapılan meali genelde aşağıdaki gibidir.
İsra-13: “Her insanın uçup (gittiğini sandığı davranışlar)ını (tairahu) boynuna bağladık. Onun için kıyamet gününde, açılmış bir kitap çıkartacağız.”
Bu ayetteki “kuş (tair)” kelimesi Kur’andaki mecazi anlatımlardan birisidir.
Genellikle elden çıkan,sabit olmayan, giden, geri dönmeyen, yer değiştiren kişiler veya durumlar için kullanılır.
İnsanın yaptığı her işi, harcadığı her anı mecazi anlatımla kuş gibi elinden çıkmış fakat ayrıca kayıt altına alınmıştır.
Bu kayıt işlemi, insanın yaşadığı her an devam ettiği için amel DEFTERİ diye nitelendiririz.
Amel defterinin ölümden sonra kapandığına dair Kur’anda delil yoktur. Allah Nisa-85. ayete göre;
Nisa-85: “Her kim, iyi bir işte şefaat ederse, ona o işten bir pay vardır. Her kim de kötü bir işte şefaat ederse, ondan da ona bir pay vardır. Allah her şeyin karşılığını verendir.”
Diyerek kişinin vesile olduğu her işten sahip olacağı payının olduğunu açıklamış fakat kaydının ölümünden sonra da devam edip etmeyeceğine dair işaret vermemiştir.
Amel defteri ister kişinin ölümüyle sonradan devam edecek tüm hayr-şer hissesi yazılıp kapansın ister son hayr ve şer hissesi yazıldıktan sonra kapansın, amel defterinin ne zaman kapandığı bizler için imani bir mesele değildir.
Ama gerçek olan din gününde, o defterin artık yazımı bitmiş okunmak üzere açılacak bir kitap olmasıdır yani amel KİTABI.
Ayetin ilk cümlesi ile ikinci cümlesi arasındaki çok önemli bir ilişki bulunmasına rağmen, birçok mealde bu ilişki “lehu” zamirine verilen “onun için” anlamından dolayı kopmuştur.
Oysa “lehu” zamirine “onu” anlamı verildiğinde ilişki tam olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu durumda ayette bahsedilen kuş’un, kıyamet gününde açılmış olacak olan “amel kitabı” olduğu görülür.
Kur’anda onlarca ayette “onu” anlamı verilmesine rağmen, bu anlamın neden tercih edilmediği güzel bir sorudur. Bu durumda doğru meal;
İsra-13: “Her insanın kuşunu kendi boynuna bağladık. Ve kıyamet gününde onu açılmış bulacağı bir kitap olarak çıkarırız.”
Devamıda gelen ayetteyse; mecazi olarak boynuna asılmış ama gerçekte kıyamet gününde açılmış olarak bulacağı amel kitabının okunmasından bahseder. İşte ayeti;
İsra-14: “Oku kitabını! Bugün nefsin sana hesap sorucu olarak yeter!”
Bir harfi cer ve zamirin tercih edilen anlamının, nasıl ayet içindeki ilişkiyi kopardığına bu ayette şahit olduk.
Öyle ki ayetin bu ilk kısmına “Her bir insanın kaderini kendi çabasına bağlı kıldık” anlamı dahi verilmiş ve bu anlamı da meşhur olmuştur.