İslamʼın şartı beş değildir.
İslamʼın şartının beş olduğu iddiası sadece bir rivayete dayanmaktadır.
Rivayette yer alan hadiste şart kelimesi dahi yoktur, bu bir yanlış çeviridir. “Buniyel İslam ala hamsin” demek, İslam beş üzerine kurulmuştur, demektir.
Bu ifadeyi bir binayı ayakta tutan beş sütundur gibi değerlendirseniz de sadece sütunlarla bina inşa edilmiş sayılmaz. İnşaatın bina vasfının kazanması için çatı ve duvarların, doğrama ve döşemelerin vb lazım olduğunu söylemeye bile gerek yoktur.
İslam bir bütündür.
Şart kelimesini kullanacaksak, İslamın şartı nedir sorusuna cevap; Kurʼandaki bütün emir ve yasaklar İslamʼın şartıdır, demek doğru cevaptır.
Örneğin, adam öldürmemek bu 5 şartın içinde sayılmadı diye İslamın şartı değil midir? Kurʼanʼa göre şirkten sonra en büyük günahtır. Bunun müslümanlığın şartının olmaması mümkün müdür peki?
Rad Suresi 20. ve 21. ayetlerinde sözüne sadık kalma, imanın gereği olarak anılır. Allah’a verdiği sözde duran kişinin, insanlara verdiği sözleri keyfi bozması düşünülemez.
Bu nedenle sözüne sadık kalma, Allah’a imandan sonra İslamın temel şartlarından sayılmalı değil midir!
Rad-20: “Onlar Allah’a verdikleri sözü yerine getirir ve o sözü bozmazlar.”
Rad-21: “Onlar ki ALLAH’ın birleştirmesini emrettiği şeyi birleştirirler, Rablerine saygı duyar ve hesabın kötüsünden korkarlar.”
Kur’anın tümü bireyin ve toplumun yaşantısını düzenleyen emirler içerirken sadece bireysel ibadetlerin, ahlaki ve diğer düzenleyici öğütlerin/emirlerin önüne çıkarılması ve İslamʼın şartı olarak sınırlandırılması, sanki diğerleri için alternatif algısı oluşturmaktadır.
Oysa onlar alternatif değil, tüm ibadetlere can veren ruh gibidir.
Bunlar olmaksızın yapılan namaz, oruç, zekat, hac gibi bireysel ibadetler içi boş meşgalelere ayrıca aldatıcı ve tehlikeli bir kimliğe dönüşür.
İslamı, görünen 4 fiziki ibadete hapsetmek, onun içini boşaltmanın en kolay yollarından biri oldu, maalesef. Görünenin tamlığı, görünmeyen eksik etik ilkeleri ustaca örttü. Oysa ibadetler şahsiydi ve ibadetler Rab katında iltifata tabi olmalıydı, diğer insanlar arasında değil.
Bu durumda İslamın temeli kesinlikle beş değildir. İslamın temeli, Kur’anın tümüdür.
Bu bahise en fazla, şart 5’tir olarak ifade edilenlerin inananların yaşantısı içinde en çok tekrarlanan unsurlardır, şekliyle bakılabilir. Ancak bu bile doğru değildir.
Oysa Buniyel İslam şeklinde başlayan hadisler incelense 5, 6, 8 çeşitliliğini görülecektir. Çünkü başka rivayetlerde İslam 6 ve 8 üzerine kurulmuştur, ifadeleri de geçmektedir.
Peki bu rivayetler neden görmezden geliniyor diye düşünürken, masumca bir düşünüşle ancak, birliğin sağlanması için yapılmış olabileceğini değerlendirebilirim.